Choć zasady dostaw just in time zostały wypracowane w branży automotive, dziś stanowią standard nie tylko w motoryzacji. Wymagają go także np. sieci handlowe, centra logistyczne oraz przedsiębiorstwa produkcyjne. Bez względu na to, czy firma jest nadawcą, czy odbiorcą transportu – a najczęściej występuje w obu rolach – to ogniwo może mieć znaczny wpływ na ostateczną sprawność i koszt łańcucha logistycznego. W rezultacie decyduje o przewadze konkurencyjnej firmy.

Funkcjonalność transportu w systemie SAP (Logistics Execution – Transportation, LE-TRA) to zestaw narzędzi, elastycznych i zarazem dokładnych, potrzebnych do zapewnienia wysokiej terminowości wysyłek oraz precyzyjnej kontroli kosztów.

LE-TRA jest częścią modułu sprzedaż i dystrybucja w systemie SAP, co jednak nie oznacza, że można zastosować ją tylko do obsługi procesów dystrybucyjnych. Sprawdza się także w tej części działalności przedsiębiorstwa, która odpowiada za dostarczanie surowców, materiałów do produkcji, części zamiennych itp. Krótko mówiąc – w obszarze zaopatrzenia.

LE-TRA wspiera trzy zasadnicze procesy:

  • planowanie transportu,
  • monitorowanie transportu,
  • rozliczanie kosztów frachtu.

W każdym z nich można osiągnąć korzyści związane ze skróceniem czasu wykonania określonych czynności, dostępem do informacji potrzebnych do planowania transportu, ale także do monitorowania jego przebiegu, koordynacji planowanych pojazdów z pracą magazynu i kontrolą wjazdu/wyjazdu na teren firmy, obiegiem papierowych lub elektronicznych dokumentów przewozowych, kontroli kosztów frachtu.

Planowanie transportu

Częstym problemem w zarządzaniu transportem jest zbyt krótki czas, jakim planista dysponuje na poprawne zaplanowanie wszelkich wysyłek lub dostaw, tym bardziej że liczba informacji, jakie trzeba ogarnąć, jest zwykle bardzo duża. Dodatkowo najczęściej sytuacja jest dynamiczna – ciągle napływają nowe zamówienia od klientów. Ich status bywa różny (np. dostawa priorytetowa, dostawa powinna być zrealizowana w ściśle określonym czasie, zmiana miejsca przeznaczenia towaru). To wszystko na bieżąco trzeba uwzględniać w planie transportu.

Pierwsza korzyść, jaka wiąże się z wykorzystaniem LE-TRA, to usprawnienie wyboru tego, co rzeczywiście powinno być zaplanowane w transporcie. Nierzadko kłopot stanowi zorientowanie się, które spośród wielu zamówień od klientów muszą opuść magazyn niezwłocznie (i trzeba dla nich zamówić określaną liczbę pojazdów), a które mogą jeszcze poczekać.

Narzędziem ułatwiającym poruszanie się w gąszczu informacji jest tzw. Wariant Wyboru, który selekcjonuje i priorytetyzuje wysyłki lub dostawy zgodnie z przyjętymi kryteriami i znacznie ułatwia podjęcie decyzji. Kryteria mogą być bardzo różne: data dostawy, odbiorca/dostawca, adres dostawy, kod pocztowy, region dostawy itp.

Gdy wiadomo już, co jest do zaplanowania, pojawia się kolejne trudne pytanie – jak planować?

Celem, który przyświeca planistom transportu, jest optymalizacja. Oznacza to, że transport należy planować tak, aby przewieźć jak najwięcej jak najmniejszą liczbą środków transportu, uwzględniając jednocześnie to, że klienci/dostawcy mają swoje specyficzne wymagania, terminy, nie wszystkie produkty można przewozić razem, liczba dostępnych pojazdów jest ograniczona, ładowność oraz maksymalna liczba przewożonych palet jest ograniczona, klienci mają różne godziny awizacji… To tylko niektóre z kryteriów, które należy wziąć pod uwagę.

Tu pomocny jest tzw. Profil Planowania, czyli kolejne narzędzie wykorzystywane w LE-TRA, które w oparciu o zdefiniowane kryteria potrafi wstępnie zaplanować transport dla wcześniej wybranych zamówień klientów/dostawców, uwzględniając szereg specyficznych wymagań.

Efektem użycia Profilu Planowania jest propozycja liczby aut potrzebnych do przewozu produktów w kontekście tych zamówień od klientów lub dostawców, dla których rzeczywiście należy planować transport. Istotne jest to, że z każdym zaplanowanym pojazdem związane są określone informacje o przewożonych produktach oraz planowanym transporcie. Dane te dotyczą wagi, liczby palet, terminów dostaw, godzin awizacji, przewoźnika realizującego transport, adresata dostaw, kolejności punktów, w które powinien dotrzeć kierowca, danych kierowcy, numeru rejestracyjnego pojazdu itp.

Planista transportu może zaakceptować propozycję, odrzucić ją lub zmodyfikować według potrzeb. Wykorzystując Profil Planowania, po kilku kliknięciach otrzymuje on wstępny plan, który musi zweryfikować i zmienić, ale nie traci cennego czasu na planowanie każdej, najdrobniejszej nawet wysyłki. Co ważne, wstępny, zaproponowany przez system plan jest widoczny na jednym ekranie, co ułatwia jego skontrolowanie.

Zaplanowane transporty można później drukować jako dyspozycje magazynowe i do magazynu przekazywać informacje w czytelnej formie papierowej, jakie produkty powinny trafić do konkretnego pojazdu.

Przytoczone w artykule przykłady odnoszą się głównie do transportu drogowego, bo jest to podstawowy obszar działania LE-TRA. Możliwe jest jednak także stworzenie planu, który obejmuje kilka środków transportu innego rodzaju, np. statek czy samolot. Wtedy powstaje tzw. łańcuch transportowy uwzględniający rożne rodzaje transportów i wiele etapów, które powinna pokonać przesyłka, zanim ostatecznie trafi do miejsca docelowego.

Monitorowanie transportu

Jeśli transport na dany dzień został zaplanowany i wszystkie pojazdy już wyjechały lub zaraz to zrobią, pojawia się potrzeba monitorowania, co dzieje się z poszczególnymi autami w danym momencie. LE-TRA daje takie możliwości za sprawą szeregu statusów odnoszących się do każdego zaplanowanego środka transportu. Za ich pomocą można się zorientować, czy pojazd został podstawiony we wskazane miejsce i o której godzinie to nastąpiło, czy załadunek/rozładunek już się rozpoczął, czy kierowca pobrał niezbędne dokumenty, czy pojazd opuścił teren firmy i zmierza we właściwym kierunku.

Co ważne, planista transportu może zweryfikować poprawność swojego planu lub terminowość przewoźników, ponieważ dysponuje statusami planowanymi, np. planowane podstawienie pojazdu pod załadunek, oraz odpowiadającymi im statusami rzeczywistymi, czyli informacją, kiedy załadunek rzeczywiście nastąpił. Do tego dochodzą raporty, które w zagregowanej formie pozwalają się zorientować, co dzieje się z poszczególnymi pojazdami w danejchwili.

Z dokładnością do dwóch godzin

Aby sprostać wymaganiom rynku i dostarczyć produkt „skonfigurowany” przez klienta salonu samochodowego w rozsądnym czasie, producent samochodów musiałby zapewnić dostępność niemal wszystkich części w każdej konfiguracji na magazynie, aby natychmiast po otrzymaniu zamówienia móc przystąpić do produkcji. Utrzymywanie wysokich stanów magazynowych jest wysoce nieopłacalne. Dlatego w branży automotive wypracowano rozwiązanie polegające na precyzyjnym zsynchronizowaniu dostaw podzespołów od kooperantów bezpośrednio do fabryki finalnej tuż przed chwilą, kiedy dana część będzie montowana. Ze względu na oczekiwania klientów oraz dużą liczbę wysyłek dziennie w Sitechu transport wychodzący musi być planowany z dokładnością do dwóch godzin. Dla każdego zamówienia należy określić dzień i godzinę wysyłki, uwzględnić odległość do klienta, środek transportu (ciężarówka, statek), wagę towaru i na tej podstawie zamówić w firmie transportowej odpowiedni środek transportu na określoną godzinę. Aby umożliwić efektywną pracę planistom transportu, wdrożono standardowe rozwiązanie SAP LE-TRA, wzbogacając je o dedykowane raporty. Efektem jest „konsola” planisty, gdzie na jednym ekranie jest on w stanie określić co, na kiedy, do kogo i czym ma wysłać, oraz dodatkowo sprawdzić status bieżących wysyłek. Raporty transportowe poprzez wykorzystanie pojęcia „okien czasowych” (czyli określonego czasu, w ramach którego procesowany jest pojedynczy transport na jednym stanowisku) pozwalają pracownikom logistyki na dokładne zaplanowanie procesu załadunku samochodów na terenie zakładu wraz z monitorowaniem jego terminowości – dzięki temu dysponują oni narzędziem pozwalającym na bieżąco reagować na zaistniałe problemy z obsługą  transportową.

Sebastian Lotz, Kierownik Działu Kontrolingu, Sitech – Grupa Volkswagen

Istotny jest fakt, że w monitorowaniu przebiegu transportu mogą brać udział różni uczestnicy szerszego procesu logistycznego, którzy wykonują swoją pracę w oparciu o plan stworzony przez planistów transportu.

Przykładem niech będzie wartownik, który odnotowuje fakt przyjazdu zaplanowanego samochodu, pracownicy magazynu realizujący załadunek podstawionego środka transportu i wydający dokumenty przewozowe lub inni uczestnicy procesu, którzy muszą wypełnić swoje zadania, aby przesyłka dotarła do klienta lub została odebrana od dostawcy.

Rzecz polega na tym, że swoją pracę wykonują w systemie, bazując na tych samych elektronicznych dokumentach, które stworzył planista transportu, uzupełniając je jedynie o swoją część. Podobnie jak już wspomniany wartownik, który wie, jakich pojazdów ma się spodziewać danego dnia o konkretnej godzinie i od jakiego przewoźnika. Wie, ponieważ widzi na ekranie monitora plan stworzony przez planistę transportu. Jego zadanie jest proste: ma zarejestrować pojawienie się samochodu.

Od strony funkcjonalnej sprowadza się to do nieskomplikowanych czynności wykonywanych na klawiaturze lub myszką.

Efektem jego działań jest informacja dla pozostałych uczestników procesu, że podjechał zaplanowany pojazd i można realizować dalsze etapy planu, np. załadunek, który także zostanie odnotowany we właściwym miejscu i będzie inicjował realizację pozostałych etapów. I tak aż do zakończenia procesu. Co przy tym ważne, planista transportu lub inni koordynatorzy mogą na bieżąco monitorować realizację całego planu.

Koszty frachtu

Dużą zaletą funkcjonalności transportu jest ścisła kontrola kosztów frachtu. Rozliczanie kosztów może być wykonane w dużej mierze automatycznie, w oparciu o wcześniej ustalone, dość szerokie kryteria, dzięki którym system rejestruje odpowiednie narzuty związane z kosztami transportu.

Stopień automatyzacji zależy oczywiście od potrzeb. Nawet przy maksymalnej automatyzacji procesu rozliczeń kosztów frachtu zawsze istnieje możliwość ręcznej ingerencji w koszty, które powstały. Pełne rozliczenie następuje w momencie konfrontacji kwot naliczonych przez system z fakturą przysłaną przez przewoźnika, co pozwala na dużą oszczędność czasu.

Przyjęcie faktury powoduje zaksięgowanie kosztów frachtu. Tak zorganizowany proces do minimum ogranicza powtarzalne czynności związane z rejestracją i księgowaniem. Poza tym wszelkie koszty frachtu odnoszą się w systemie do konkretnych transportów. Zawsze więc wiadomo, ile kosztował dany fracht.

Dodatkowo system rozliczeń kosztów frachtu daje możliwość rozbijania kosztów na poszczególne miejsca powstawania kosztów, związane na przykład z konkretnymi klientami lub dostawcami. Kryterium podziału kosztów jest zwykle waga przewożonych produktów, niemniej można je modyfikować.

Funkcjonalność transportu w systemie SAP jest narzędziem scalającym proces przyjęcia i wysyłki towaru. Zawiera wszystkie dane potrzebne do zaplanowania, wykonania i rozliczenia procesów w przedsiębiorstwie. Ułatwia planowanie, zmniejsza liczbę pomyłek, ułatwia pracę magazynu i zapewnia szybki dostęp do kompletnej i zagregowanej informacji potrzebnej wszystkim uczestnikom procesu sprzedaży i zakupu, co wydatnie poprawia jakość funkcjonowania łańcucha dostaw.